In het digitale tijdperk van muziekstreaming is het een zeldzaamheid geworden om volledige albums te beluisteren, maar echte muziekliefhebbers weten dat het luisteren naar een album van begin tot eind een unieke ervaring kan bieden. In de reeks 'Vinyl Verhalen' neemt Dennis Mikhout elke week een iconisch muziekalbum onder de loep. Tijdens deze ontdekkingsreis onthult hij de verhalen achter deze albums, variërend van klassieke studiomeesterwerken tot memorabele live-opnames, ongeacht het genre en tijdperk. Deze week: Supa Dupa Fly van Missy Elliott.

Door: Dennis Mikhout

Toen Supa Dupa Fly in 1997 verscheen, voelde het alsof de toekomst plotseling gearriveerd was. In een tijd waarin hiphop vooral gedomineerd werd door machismo, gangsterrap en voorspelbare R&B, klonk Missy Elliott’s debuut als iets van een andere planeet. De beats van Timbaland waren buitenaards, de flow van Missy grillig, speels en vol lef. Supa Dupa Fly is zeker geen product van zijn tijd, het is vandaag de dag nog een blauwdruk voor wat hiphop en pop vanaf de zero’s zijn geworden.

Melissa Arnette Elliott, geboren in Portsmouth, Virginia, had in de vroege jaren ’90 al naam gemaakt als songwriter en producer. Samen met jeugdvriend Timbaland schreef ze voor acts als Jodeci en Ginuwine, en leverde ze met het album One in a Million van Aaliyah (1996) een van de meest vernieuwende R&B-platen van dat decennium af.

Maar Supa Dupa Fly was iets anders. Het was niet langer een kijkje achter de schermen van een nieuwe sound, maar een volledig artistiek statement. Elliott stapte uit de rol van hitmaker voor anderen en presenteerde zichzelf als een artiest die haar eigen wereld had geschapen: grillig, vrouwelijk, technologisch en vrij van elke conventie.

De opnames vonden grotendeels plaats in de studio’s van Timbaland in Virginia Beach. Wat daar gebeurde, was op dat moment bijna ongekend. Waar producers doorgaans zochten naar strakke beats en herkenbare samples, bouwde Timbaland zijn tracks op uit abstracte geluiden: het klikken van lippen, insectachtige percussie, schokkerige ritmes die de luisteraar net even uit balans brengen.

Missy werkte niet met kant-en-klare teksten. Ze improviseerde, zong, neuriede, rapte, lachte. Veel van wat op de plaat terechtkwam, was spontaan ontstaan, een stroom van ideeën die Timbaland ter plekke vastlegde. Het resultaat was een album dat tegelijk intuïtief en innovatief klonk, een frisse wind in een tijd waarin veel rapplaten op elkaar leken.

Twee sleuteltracks

‘The Rain (Supa Dupa Fly)’: Gebouwd rond Ann Peebles’ ‘I Can’t Stand the Rain’, maar volledig ontdaan van zijn soulverleden en opnieuw uitgevonden als futuristische R&B. De beat pulseert als een hartslagmachine, Missy’s stem glijdt er speels overheen, en de videoclip, geregisseerd door Hype Williams, met Missy in een opgeblazen zwart vinylpak, werd een instant urban hoogtepunt. 'The Rain' was geen gewone single, maar een zowel visueel als muzikaal manifest: dit is de toekomst, en die klinkt vrouwelijk, speels en radicaal anders.

‘Sock It 2 Me’: Met Da Brat als gast en een beat die klinkt als een glitchy Nintendo-game is dit Missy op haar brutaalst. Timbaland’s productie is strak en minimalistisch, maar vol kleine details: elektronische tikjes, onverwachte stops, een groove die balanceert tussen speels en dreigend. Een geluid dat in 1997 volkomen nieuw was. Missy flirt, speelt met taal, en laat tegelijk horen dat ze wel degelijk de macht heeft. Ze gebruikt humor als wapen en haar sensualiteit als macht strategie. Ook visueel liet 'Sock It 2 Me' diepe indruk achter. In de videoclip, geregisseerd door Hype Williams, duikt Missy als een soort futuristische superheld op in een stripwereld vol robots en surrealistische kleuren.

Wat Supa Dupa Fly onderscheidde, was niet alleen het geluid, maar ook de manier waarop Missy Elliott zichzelf neerzette. In een tijdperk waarin vrouwelijke rappers vaak werden gedwongen te kiezen tussen hyperseksualiteit of stoerheid, weigerde zij zich in een hokje te laten plaatsen. Ze was grappig, vreemd, stijlvol, en totaal in controle over haar eigen zelfbeeld.

Bij verschijnen werd Supa Dupa Fly ontvangen als een curiositeit: een vreemde, futuristische R&B-plaat die tegelijk popgevoelig en avant-garde was. Maar de jaren bewezen zijn blijvende kracht. De sound van Timbaland en Missy werd de standaard voor het volgende decennium. Artiesten als Destiny’s Child, Justin Timberlake, Beyoncé, OutKast en zelfs Björk zouden variaties op dit geluid omarmen.

Voor vrouwelijke artiesten in hiphop en pop was Missy’s debuut een bevrijding. Ze toonde dat je niet hoefde te kiezen tussen commercieel succes en artistieke vrijheid, tussen speelsheid en ernst, tussen pop en rap. Haar invloed strekt zich vandaag de dag uit tot acts als Lizzo, Doja Cat en FKA twigs. Allen erfgenamen van haar grensverleggende visie.