De inkt van de uitslag voor de Tweede Kamerverkiezingen is nog niet droog. Maar in onze Raad zijn fracties met hun gedachten al lang bij de verkiezingen van de Raad in maart volgend jaar. Bij tijd en wijle kan u komende maanden op deze pagina de weetjes en nieuwtjes op weg naar die verkiezingen volgen. Ik vroeg fractievoorzitters hoe zij over de uitslag denken.

Door Frans van Son

Een frisse start

Burgemeester Madeleine van Toorenburg uitte haar vreugde in de Raad over een ’mooi opkomstpercentage’ en ’een fijne sfeer’ tijdens de verkiezingsdag. Ze liet ook weten, dat de jongeren, die voor het eerst mochten stemmen, ‘smints’ aangeboden kregen, onder het motto ’een eerste stem, een frisse start’.

De uitslag

Er kwamen in onze gemeente meer kiezers stemmen, dan twee jaar geleden. Van de 17.375 kiesgerechtigden kwam 78,4% stemmen. Dat was 1,1% meer dan in 2023. De PVV bleef de grootste met 27,3 procent van de stemmen. Ondanks een verlies van 10%, bleef de partij met 3.693 stemmen (27,3%) de grootste; VVD haalde 2.311 stemmen (17,1%), 1% verlies in vergelijking met 2023. D66 won er 9% bij en kreeg 1.829 stemmen (13,5%). Op het CDA stemden 1.592 mensen (11,8%) en JA21 verzamelde met in totaal 1.102 stemmen (8,1%). GL/PVDA verloor 1,6%. Er stemden 916 mensen op die combinatie (6,8%). Op FVD brachten 684 mensen hun stem uit; op de BBB 345 en 50PLUS verzamelde 342 stemmen; de SP 231; PVDD 141 en VOLT 75. Op de CU stemden 51 kiezers, evenals op DENK; SGP kreeg 25 stemmen.

Fractievoorzitters over verkiezingen

Ik legde de fractievoorzitters enkele vragen voor om na te gaan of de uitslag van deze verkiezingen voor hen invloed heeft op die voor de Raad in maart.

Eric van Oosterhout (Keerpunt74)

Volgens Eric kiezen de inwoners en is het niet aan zijn partij om inhoudelijk over die keuze te oordelen of het te beoordelen. Keerpunt74 houdt wel rekening met de koers die onze inwoners hiermee aangeven. “Als een meerderheid van onze inwoners een rechtste afslag wil, maken wij een rechtste afslag. Daar zijn wij volksvertegenwoordigers voor.” In grote lijnen vindt Van Oosterhout de uitslag een weerspiegeling van wat lokaal leeft. Alleen gaat de verschuiving van links naar rechts hier wat sneller dan het landelijke gemiddelde. “Dit is een regio-tendens”. Betekent deze uitslag iets voor de komende gemeenteraadsverkiezingen? Keerpunt wil bekijken hoe de fractie op de beste manier voor onze inwoners uitvoering kan geven aan het landelijke beleid en de taakstellingen die we vanuit het rijk krijgen. Volgens Van Oosterhout is hier politieke kleur minder belangrijk dan ’weldenkendheid en inzet van mensen die in de raad zitten’. Daarom zijn er veel plaatselijke partijen, die niet naar de pijpen hoeven te dansen van landelijke partijen en hun ideologieën, zo stelt hij. De landelijke uitslag heeft geen gevolgen het verkiezingsprogramma. “Wij zijn een plaatselijke partij en focussen ons vooral op dingen die hier spelen en belangrijk zijn.” Dat wordt in het programma verwoord, besluit Eric.

Berrie Broeders (Team Broeders)

Berrie vindt de uitslag in onze gemeente geen verrassing. Ondanks dat de PVV nog de grootste is, is het voor hem duidelijk, dat ook hier het vorige kabinet flink zijn populariteit had verloren. Maar landelijke uitslag is volgens Broeders geen weerspiegeling van wat lokaal leeft. “Lokale politiek en landelijke politiek zijn niet te vergelijken. Lokale politiek gaat over lokale thema’s. Je ziet eigenlijk altijd dat ook landelijke lokale partijen niet winnen als het goed met ze landelijk gaat, maar wel worden ze vaak afgerekend als het slechter gaat. Lokale partijen zijn ook niet duidelijk links/rechts/midden, je kan ook niet echt gemeentelijke campagne voeren op die klassieke indeling. Wat is nu linkse/rechtse lokale politiek”, stelt Berrie Broeders. Betekent de uitslag iets voor de komende Raadsverkiezingen. Broeders denkt van niet. “Mogelijk als er iets significants gebeurt in de tussentijd, of als de formatie lang duurt.” Hij hoopt in het belang van het land, dat ze er in Den Haag snel uitkomen en ’eindelijk eens langdurig en stabiel gaan regeren’. Gevolgen voor hun verkiezingsprogramma zijn er niet. “Ik ben niet meer verkiesbaar, dus dit heeft geen invloed.”

Yvonne Weterings (VVD)

Yvonne Weterings bedankt inwoners die kwamen stemmen en vindt dat haar partij ondanks tegenwind een mooie verkiezingsuitslag heeft geboekt. Ook in onze gemeente hield VVD de stabiele positie. Volgens haar wordt de koers ‘doen wat werkt’ gewaardeerd. “Je weet wat je aan ons hebt.” Landelijke thema’s zoals woningbouw, bestaanszekerheid en veiligheid, spelen ook hier volgens Yvonne. “Lokaal kijken mensen vooral naar wat er écht gebeurt: hoe hun straat en hun leefomgeving eruit ziet. Lokaal waarderen mensen vooral betrouwbaarheid en zichtbaar resultaat.” Raadsverkiezingen draaien volgens Yvonne om vertrouwen in mensen die je kent, ziet en tegenkomt in je buurt, supermarkt, (sport)verenigingen of bij lokale evenementen. Kortom: mensen die weten wat er leeft en doen wat nodig is. “Uiteindelijk bepaalt betrouwbaarheid wie de kiezer vertrouwt en dus kiest.” Zij vindt als landelijke partij ook haar contacten bij provincie en in Den Haag belangrijk: “Dan heb je nét iets meer kennis en ervaring. Dan kun je nét iets meer doen dan een lokale partij”. Het verkiezingsprogramma ligt nu voor goedkeuring bij de leden. Zij weten wat in de drie kernen speelt en wat belangrijk is”, besluit Weterings.

Bert van den Kieboom (Lokaal+)

Volgens Bert van den Kieboom is er behoefte aan duidelijkheid en verandering. Hij staat uitgebreid stil bij vertrouwen in de politiek: “Vertrouwen in de overheid is kwetsbaar, ook lokaal. Vertrouwen win je niet met mooie woorden, maar met daden. Leg ook uit waarom iets niet kan.” De wens naar verandering heeft ook lokaal gevolgen. “Te vaak horen we dat inwoners afhaken, omdat ze ervaren dat hun mening toch niets verandert. Ben als gemeente dus duidelijk over wat je met hun inbreng doet. Dat is echte participatie.” Volgens Bert voelen inwoners zich steeds meer aangetrokken tot partijen die dichtbij hun zorgen en emoties staan. “Partijen met extreme opvattingen zetten zich zelf buitenspel.” Vertrouwen kan volgens Van den Kieboom alleen worden gewonnen door zichtbaar, eerlijk en dichtbij te zijn. “Wij willen samen met inwoners, ondernemers, verenigingen en College werken aan vitale, groene en verbonden kernen.” Lokaal+ blijft wie ze zijn, wat er ook in Den Haag gebeurt. “Dat is het mooie aan een lokale partij. De uitslag stimuleert ons om onze koers met nog meer overtuiging uit te dragen. In onzekere tijden willen inwoners duidelijkheid en daadkracht, en daar staan wij voor,” besluit Bert.

Albert Smit (Gemeentebelangen)

Albert Smit van de grootste oppositiepartij vindt de landelijke een complexe uitslag om snel te komen tot een stabiel bestuur. “Ik verwacht dat wij na de Raadsverkiezingen eerder een nieuwe coalitie zullen hebben.” Ook de hoge opkomst hier vervult hem met trots. Smit constateert dat rechtse partijen, zowel landelijk als lokaal, vaak de meerderheid vormen. “Dat is op zich positief, maar de uitdaging blijft om daar ook werkelijk naar te handelen. Veel inwoners maken zich lokaal zorgen over instroom van asielzoekers en over de beschikbaarheid van woningen voor onze kinderen.” Gemeentebelangen herkent en benoemt volgens Smit deze zorgen: “wij willen ons hier komende jaren nadrukkelijk voor blijven inzetten en ernaar handelen. De druk op onze gemeente vanuit den Haag is te groot.” Volgens Albert Smit lijkt het erop dat landelijk de harde lijn van asielbeperking en opvang niet wordt voortgezet: “wij blijven als Gemeentebelangen wél die koers volgen; geen azc en geen grootschalige opvang”. Volgens Smit heeft deze uitslag geen gevolgen voor het verkiezingsprogramma. Het wordt geschreven met duidelijke focus op lokale thema’s en op betrokkenheid bij de inwoners en de drie kernen. “Landelijke partijen hebben in de afgelopen jaren en bestuursperiode weinig kunnen betekenen voor onze mooie gemeente. De moraal: ga straks stemmen en kies lokaal”, besluit Smit.

Anke Voulon (Morgen!)

Anke is tevreden met deze uitslag en de hogere opkomst. “Forse groei van D66 naar 14% in onze gemeente laat zien, dat ons progressieve, toekomstgerichte beleid echt leeft onder inwoners. Ondanks lichte daling voor GroenLinks/PvdA, blijft ons gezamenlijke geluid sterk hoorbaar in de samenleving.” Het motiveert haar partij samen door te pakken en verder te bouwen aan een groene, sociale toekomst voor iedereen. Landelijke verkiezingen zijn richtinggevend maar niet bepalend voor verkiezingen in maart. “Morgen! blijft een stabiele progressieve partij met een sterke fractie en nieuwe wethouder.” Lokale partijen zijn volgens Voulon belangrijk. Inwoners voelen zich vaak niet gehoord door landelijke politiek, die druk legt op gemeenten: minder middelen, meer taken. Als lokale partij kan je schakel zijn tussen inwoners en landelijke politiek in Den Haag. Ze heeft bij gesprekken daar gemerkt, dat de aanpak werkt. “Er is steeds meer belangstelling voor onze gemeente vanuit Rijk en provincie.” Volgens Voulon is er behoefte aan politieke rust en stabiliteit hier. Tegelijk is vernieuwing nodig en willen inwoners daarin zelf een rol spelen. “Daar gaat onze partij op inzetten.” Momenteel worden de puntjes op de i gezet in een toegankelijk en begrijpelijk verkiezingsprogramma met vooral plaatselijke items.

Anke wil nog melden, dat we Morgen! moeten zien als een lokale partij, waarin landelijke partijen PvdAGroenLinks, en D66 vertegenwoordigd zijn. Maar ook mensen die geen lid zijn van een landelijke partij. Ze hebben een progressief geluid gemeen, dat gaat over vernieuwing, vooruitgang en gelijkheid, en waarin natuur en milieu centraal staan.

Ria Steenvoorde (CDA)

De uitslag die het CDA boekte tijdens de Tweede Kamerverkiezingen was volgens Ria ’zoals verwacht’. De landelijke uitslag is voor Ria’s fractie een weerspiegeling van wat er lokaal leeft: “Ook hier zijn er veel inwoners die kritisch zijn over het asielbeleid.” Op de vraag of die uitslagen ook iets betekenen voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart, komt een volmondig ’ja’. Ria: ”de mooie uitslag bij de landelijke verkiezingen voor het CDA geeft ons (CDA-Drimmelen-Geertruidenberg) veel energie en motivatie voor de komende gemeenteraadsverkiezingen. Op de vraag ten slotte of deze uitslag gevolgen heeft voor hun verkiezingsprogramma, kwam een even kort als duidelijk antwoord: “Nee”.

Igor van Nunen (Lijst Igor v. Nunen)

Uit de resultaten blijken de partijen op de rechter flank van het politieke spectrum wederom sterk te zijn vertegenwoordigd, merkt Igor op. De middenpartijen D66 en CDA hebben een flinke sprong naar boven gemaakt. De PVV is twee keer zo groot als D66, waarbij D66 twee keer zo groot is als GL-PVDA. Linkse politieke partijen zijn in onze gemeente hiermee een kleine groep geworden. De uitslag in de gemeente Geertruidenberg is hiermee geen afspiegeling van de landelijke uitslag. “In mijn ogen speelt een aantal maatschappelijke vraagstukken in onze gemeente een grote rol bij de stemkeuze van onze inwoners. Een groot deel van hen maakt zich zorgen over migratie, wonen, veiligheid en sociale zekerheid. Deze thema’s zullen ook bij de Raadsverkiezingen op 18 maart 2026 een grote rol spelen. “De overheid, in ons geval de gemeente, zal de zorgen van onze inwoners om moeten zetten in stabiele en duurzame oplossingen.” Volgens Van Nunen rust hierbij een grote verantwoordelijkheid op de schouders van de lokale politiek: “Richting onze inwoners zeg ik: ook in onze gemeente blijven teveel zaken stil liggen. Dit vraagt om lef en daadkracht van een volgende gemeenteraad. U maakt het verschil op 18 maart 2026!”.

Piet de Peuter (SVP)

Piet de Peuter, lijsttrekker voor komende verkiezingen reageerde. Hij vindt het jammer, dat rechtse en extreemrechtse partijen, ondanks verlies PVV, net als twee jaar geleden niet verloren hebben: totaal ongeveer 45%. “In onze gemeente hebben van alle kiezers zelfs 60%, net als in 2023, gekozen voor rechts en extreemrechts.” Hij vindt het wel opvallend, dat de linkse partijen in onze gemeente het wel iets beter gedaan hebben dan in 2023. Is de uitslag een weerspiegeling van wat lokaal leeft? Piet reageert met “Ik ben bang van wel”. Hij vindt het moeilijk om te zeggen of de uitslag iets betekent voor de Raadsverkiezingen. “Moeilijk te zeggen omdat de opkomst bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen bij ons 46% was en bij deze Tweede Kamerverkiezingen 78%. Daarnaast is de enige landelijke partij die in onze gemeente meedoet de VVD, verder alleen lokale partijen.” De uitslag heeft volgens Piet geen gevolgen voor het programma waarmee SVP verkiezingen ingaat: “Nee, de SVP staat voor politiek van eerlijkheid, solidariteit, opkomen voor kwetsbare mensen, zoals ouderen, gelijke behandeling van iedereen en openheid en openbaarheid. Wij gaan ons verkiezingsprogramma niet aanpassen, om zoveel mogelijk stemmen binnen te halen. Wij staan voor onze idealen en wie daar niet voor wil kiezen, moet dat dan maar niet doen. Wij willen niet gaan schreeuwen en allerlei beloften doen, die niet haalbaar zijn, omdat rechtse kiezers dat willen.”